En realidade, os troles eran criaturas descritas polas mitoloxías escandinavas como feas e deformes, que habitaban baixo as pontes. A súa forma de subsistencia era o cobro dunha especie de peaxe aos viaxeiros que precisaban cruzar esas estruturas para evitar o paso por ríos turbulentos e perigosos. Incluso, estes monstros extorsionaban aos viandantes, ameazándoos con facerlles dano se non pagaban o esixido. Debe ser por iso que, en 1999, Peter Denkin, avogado de Intel Corporation comezou a utilizar a expresión “patent troll” ou troll de patentes. Con esta, referíase a toda empresa que, sen fabricar produto algún, presentaba demandas xudiciais contra usuarios de patentes das que supostamente era propietaria. A expresión fíxose popular nos Estados Unidos, onde o fenómeno ten unha longa tradición. O certo é que esta práctica se estendeu a Europa e é necesario tomar precaucións para evitar que afecte inxustamente a usuarios e fabricantes.
¿Que é un troll de patentes?
En concreto, un troll de patentes é unha organización que se aproveita dos dereitos asociados a elas sen fabricar nin vender os produtos e servizos descritos neses dereitos. A súa práctica consiste en adquirir patentes e litigar pola propiedade dunha idea que, contraditoriamente, non fará realidade. En Estados Unidos, este tipo de empresas chámanse non practicing entities (NPE), ou entidades non practicantes. Cando non compran directamente as patentes, asócianse cos seus propietarios para demandar a empresas usuarias e repartir cos mesmos os beneficios.
Ás veces, estes troles poden operar con ameazas veladas, mediante comunicacións dos seus avogados “invitándoos” a pagar unha cantidade establecida, baixo pena de iniciar a demanda. Como dixemos, Estados Unidos foi un paraíso para estas entidades, xa que os custos xudiciais para os demandados por infraccións de patentes son moi altos. Con todo, os demandantes apenas asumen ningún riso. Por outra banda, a concesión de proteccións nese país é moi ampla; razón pola cal o demandante ten moitas posibilidades de saír favorecido sen precisar unha gran inversión.
A Electronic Frontier Foundation (EFF) asegura que o abuso do sistema de patentes estadounidense está moi estendido. Son moitos os particulares, empresas e institucións que obteñen ingresos grazas ao uso de patentes, particularmente as de software. Os seus propósitos non son outros que ameazar e demandar a outras empresas, pero non desenvolver tecnoloxías de ningún tipo. De feito, estas demandas non estimulan a innovación. O seu obxectivo é lograr beneficios económicos.
¿Como perxudica o troll de patentes ás empresas?
Segundo a EFF, os propietarios de patentes, grandes e pequenos, pódense contar por centos. Non se equivoca ao cualificalos como “parásitos” que viven de empresas que si desenvolven invencións, produtos e servizos. Certamente, o troll de patentes ten “na mira” grandes empresas, xa que estas teñen suficiente diñeiro para pagar as liquidacións que esixen.
Con todo, tamén están atentos ás pequenas compañías, negocios familiares e ata autónomos. A longo prazo, este tipo de empresas son as que máis sofren ao tentar impedir a extorsión dos titulares de patentes. De feito, son moitos os casos de compañías que non teñen capacidade para pagar unha defensa xurídica forte que enfronte aos troles. Máis aínda, se chegaran a gañar, os costes do litixio poderían arruinalos antes de que o xuíz dite sentenza.
Entre os poucos xuízos que os demandados puideron gañar está o de Lodsys Group contra Kapersky Labs Inc, en 2013. Paradoxalmente, Lodsys é unha subsidiaria de Intellectual Ventures (IV), considerado o maior troll de patentes a nivel mundial e fundado por… ¡Peter Denkin! Lembras? O propio avogado que “patentou” o termo despectivo que nos ocupa. Con razón, Kaspersky celebrou ter plantado cara ante IV, antes ca ceder, como fixeron Symantec, HP e Samsung, para non ir a xuízo. No total, foron 55 empresas demandadas nese momento polo referido troll, das cales só catro se negaron a caer no chantaxe.
O fenómeno do troll de patentes en Europa
Non contentos con perxudicar a empresas estadounidenses, os trolls norteamericanos establecéronse en Europa. Darts-ip, consultora especializada en propiedade intelectual, identificou a IV, Marathon Patent Group, Pan Optis Patent Management e Form Holdings como as organizacións que acaparan o 60% do “troleo” de patentes no noso continente.
A mesma darts-ip refire que en 2007 houbo 56 accións relacionadas coa actividade de NPE en Europa. O fenómeno medrou de tal forma que, para 2017, esta cantidade multiplicouse por tres. A propósito, a mesma consultora refire que as patentes relacionadas con TI concentraron o 75% dos casos rexistrados entre 2013 e 2016. Neste sentido, non é casualidade que, entre os demandados figuren empresas deste sector. En particular, as relacionadas coa manufactura de smartphones e derivados: Huawei, HTC, LG, Samsung, Apple, Vodafone, ZTE, entre outras.
Aínda así, segundo a Oficina Española de Patentes e Marcas (OEPM), Europa e, particularmente, España puideron limitar de algunha maneira estas prácticas. Precisamente, porque o sistema xudicial é máis accesible e a concesión de patentes ocorre despois dun moi rigoroso exame. Por esta razón, considéranse patentes de gran calidade.
Iso non implica que Europa o tome á lixeira. Aquí, están a tomarse medidas para cortar o paso á expansión do fenómeno do troll de patentes. Especialmente, os legisladores teñen o foco posto no rexistro de patentes de baixa calidade, co obxectivo de demandar a futuros usuarios de tecnoloxías. Con todo, é indispensable introducir no procedemento de solicitude de patentes un exame aínda máis esixente e unha aplicación estrita dos criterios de patentabilidade. Tales medidas poñerán unha barreira á concesión de patentes de mala calidade e, ao mesmo tempo, ao xurdir de novos patent trolls.
Que ocorre en outros países?
É pertinente destacar os esforzos que realizan países como China, o Reino Unido e Australia para conter o incremento do fenómeno que analizamos. Nestes países houbo auténticas guerras de marcas moi específicas e ás veces de longa duración. Só no ámbito tecnolóxico, no Reino Unido houbo máis de 2.000 demandas por infracción de patentes durante 2010.
Na realidade, as estatísticas de procedementos xudiciais iniciados difiren moito entre países. Por exemplo, en Francia, os demandantes son trolls en apenas o 4% dos casos de dereito de propiedade intelectual. En Países Baixos, o porcentaxe chega ao 5,5%.
En cambio, en Alemaña o terreo é fértil para a proliferación dos trolls de patentes. Nada menos que o 19,5% dos casos de propiedade intelectual teñen a estas entidades como demandantes. Sorprende que alí exista un sistema no que un tribunal examina a validade dunha patente e outro tribunal distinto xestiona as infraccións. Desta maneira, as vitorias dos trolls de patentes nos xuízos que inician son máis frecuentes.
En ISERN asesorámoste para que non caias nin sexas vítima desta práctica
Os nosos 100 anos de experiencia no rexistro e protección de patentes e marcas permítennos entender, identificar e evitar o fenómeno que estudamos aquí. En ISERN, atoparás a asesoría e o acompañamento legal axeitado para proporcionar á túa patente a fortaleza necesaria para o seu rexistro. Tamén axudámoste a outorgar licenzas ou ceder os teus dereitos de propiedade industrial e intelectual nas condicións máis beneficiosas e xustas.
Por suposto, exercemos a defensa dos teus dereitos sobre patentes sólidas, moi diferentes aos casos que involucran a un troll de patentes. ¡Contacta connosco e visítanos en calquera das nosas 12 oficinas repartidas por España!