Asmakizun edo produktu batzuen patentea eskatu aurretik, ezinbestekoa da hauek patentatu daitezkeen edo ezin diren ikertzea. Jarraitu irakurtzen, Espainiako Patente eta Marken Bulegoaren aurrean prozesua hasi eta arrazoi honengatik baztertua izan ez dadin.
Zein legek zehazten ditu patentatu ezin diren produktu eta elementuak?
Espainian patenteekin eta hauek erregistratzeko moduarekin lotutako guztia, 24/2015 Legea, uztailaren 24koa, Patenteei buruzkoa, kontuan izan behar dugu. Eta patentatu ezin diren elementuak identifikatu aurretik, modu honetan erregistratu daitezkeenak argitu behar ditugu. Bi kasuetan, aipatutako lege tresnaren 4. eta 5. artikuluak kontsultatzea komeni da.
Hasteko, 4. artikuluak zehazten digu teknologia arlo guztietan benetan berritzaileak diren asmakizunak patentagarriak direla. Hau da, jarduera asmatzailea suposatzen dutenak eta aplikazio industriala dutenak. Honek materia biologikoz osatutako edo materia biologikoa daukan produktu bat helburu duten asmakizunak edo materia biologikoa ekoizten, eraldatzen edo erabiltzen duten prozedurak barne hartzen ditu.
Ikuspegi honetatik, bere ingurune naturaletik isolatutako edo prozedura tekniko baten bidez lortutako materia biologikoa asmakizunaren objektutzat har daiteke. Honek ez du axola materia hori aurretik egoera naturalean existitzen bada.
Zentzu honetan, 4. artikuluak bere 3. zenbakian legeak “materia biologiko” gisa ulertzen duena argitzen du, honela definituz:
“… informazio genetikoa autorreproduzigarria edo sistema biologiko batean erreproduzigarria duen materia eta «prozedura mikrobiologiko» gisa, materia mikrobiologiko bat erabiltzen duen edozein prozedura, horretan esku-hartze bat barne hartzen duena edo materia mikrobiologiko bat sortzen duena”.
Zer ez du asmakizuntzat jotzen Patenteen Legeak?
Kontuan hartuta aurrekoa, aipatutako Legeak ez ditu honako elementuak asmakizuntzat hartuko:
- Aurkikuntzak, teoria zientifikoak eta metodo matematikoak.
- Obra literarioak, artistikoak edo edozein motatako sorkuntza estetikoak, baita obra zientifikoak ere.
- Patente bidez erregistragarriak ez dira, halaber, jarduera intelektual edo ekonomiko-komertzialetarako, nahiz jokoetarako balio duten planak, arauak eta metodoak. Era berean, ordenagailu programak patentatu ezin dira.
- Informazioak aurkezteko moduak ere ez dira patentagarriak. Hala ere, informazio horietan aipatutako gaiak edo jarduerak patentatzea posible da. Horretarako, patenteak eskatzeko prozedura edo patenteak beraiek gai horietako bati buruz soilik erreferentzia egin beharko diote.
Zer produktu eta elementu ezin dira patentatu?
Aurrera jarraituz, aipatutako Patenteen Legearen 5. artikuluak patentagarritasunaren salbuespenak ezartzen ditu. Zehazki, patentatu ezin dira ordena publikoa edo ohitura onak urratzen dituzten asmakizunak. Puntu honetan, tresna legalak argitzen duenez, ez da asmakizun baten ustiapena halakotzat hartu behar, ustiapen hori legez edo araudi bidez debekatua egoteagatik bakarrik. Zehazki, aurretik aipatutakoaren arabera, honako hauek ez dira patentagarriak izango:
- Gizakien klonazioa egiteko prozedurak eta gizakiaren identitate genetiko germinala aldatzeko erabiltzen direnak.
- Giza enbrioiak helburu industrial edo komertzialetarako erabiltzea.
- Animalien identitate genetikoa nolabait aldatzen duten eta pertsonentzako edo animalientzako erabilgarritasun mediko edo albaitaritza baliagarritasunik gabeko sufrimendua dakarten prozedurak. Era berean, esperimentu horien ondoriozko animaliak ere ez dira patentagarriak izango.
- Ildo beretik, barietate begetalak eta animalia arraza patentatu ezin dira. Aldiz, landareak edo animaliak helburu dituzten asmakizunak patentatu ahal izango dira, baldin eta asmakizunaren bideragarritasun teknikoa barietate begetal edo animalia arraza jakin bat baino haratago badoa.
- Era berean, ezin da patentatu, aztertzen ari garen Legearen arabera, landareak edo animaliak lortzeko funtsean biologikoak diren prozedurak. Zentzu honetan, tresna legalak “funtsean biologikoak” direla jotzen du osotasunean fenomeno naturalak diren prozedurak, esaterako, gurutzaketa edo selekzioa. Nabarmentzekoa da xedapen honek ez duela eraginik prozedura mikrobiologiko bat lortzeko helburua duten asmakizunen patentagarritasunean. Edo, prozedura horien ondoriozko beste edozein prozedura tekniko edo produkturen patentagarritasunean.
Halaber, ezin dira patentatu tratamendu kirurgikoak eta terapiak
Hain zuzen ere, aztertzen ari garen Legeak ez ditu patentagarritzat jotzen giza gorputza edo animalia gorputza tratatzeko metodo kirurgikoak edo terapeutikoak. Era berean, patentatu ezin dira gizakien edo animalien gorputzari aplikatutako diagnostiko metodoak. Salbuespen gisa, produktuak eta, zehazki, substantziak edo konposizioak, baita metodo horiek gauzatzeko beharrezkoak diren ekipo edo tresnen asmakizunak ere, patentagarriak izan daitezke.
Are gutxiago patentatu daiteke giza gorputza bere hainbat osaketa eta garapen faseetan. Honek bere elementuetako bat aurkitzea barne hartzen du; adibidez, gene baten sekuentzia osoa edo partziala. Hala ere, giza gorputzetik isolatutako edo beste modu batean prozedura tekniko baten bidez lortutako elementu bat, gene baten sekuentzia osoa edo partziala barne, patentagarri diren asmakizunen kategorian sar daiteke. Elementu horren egitura naturan dagoen beste elementu baten berdina izateak ez du eraginik. Kasu hauetan, ezinbestekoa da patente eskaeran gene baten sekuentzia oso edo partzialaren aplikazio industriala modu esplizituan agertzea.
Azkenik, ez da onartzen azido desoxirribonukleiko (ADN) sekuentzia soila patentatzea, funtzio biologiko espezifiko baten adierazpena gabe.
Soluzio informatikoak patentatu ezin al dira?
Produktu eta elementu patentatu ezin diren kasu berezi bat soluzio informatikoena da. Esan bezala, Patenteen Legearen 4. artikuluak ordenagailu programak produktu patentagarri gisa baztertzen ditu. Gauza bera adierazten du Europako Patenteen Hitzarmenak (EPH) bere 52. artikuluaren C idatz-zatian. Egia esan, lege horiek asmakizunak soilik babesten dituzte eta softwarea “eraikitzen” da ordenagailu programa batean. Neurri handi batean, soluzio hauek metodo matematikoak besterik ez diren algoritmoak behar dituzte eta informazioa erakusteko aukera ematen duten interakzio grafikoak barne hartzen dituzte. Hiru elementu hauek (ordenagailu programak, metodo matematikoak eta informazioak aurkezteko moduak) baztertze zerrendan agertzen dira.
Hala ere, gogoratu behar da aipatutako Legearen artikulu berean teknologia arlo guztietan benetan berritzaileak diren asmakizunak patentagarriak direla esaten dela. Horretarako, jarduera asmatzailea izatearen eta aplikazio industrial konkretu bat izatearen baldintzak bete behar dituzte.
Aipatutako bi tresna legalen artikuluek ezartzen dute zerrendan aipatutako gaiak edo jarduerak soilik aplikatzen direla patenteak horietako bati buruz partikularrean erreferentzia egiten badu. Zer esan nahi du honek? Softwareak, isolatutako instrukzio zerrenda soilak izatera mugatzen badira eta industria arazo tekniko zehatzak konpontzen ez badituzte, ez dira patentagarriak.
Patentagarriak diren soluzio informatikoak
Honen arabera, softwareak exekutatutako urratsen bidez metodo bat berreskuratzen duten soluzio informatikoak patentagarriak izango lirateke, exekuzioa baimentzen duen programazio-lengoaia edozein dela ere. Kasu horietan, Europako Patenteen Bulegoak “ordenagailuz inplementatutako asmakizuna” (CII, ingelesez) izendapena erabiltzen du. Honek ordenagailu programak, ordenagailu bat edo ordenagailu sare bat behar duten asmakizunak hartzen ditu barne. Era berean, sistema programagarri oro, non asmakizunen ezaugarri batzuk partzialki edo guztiz ordenagailu programa batek exekutatzen dituen.
Ikuspegi honetatik, ordenagailuz inplementatutako asmakizun patentagarrien adibide batzuk izango lirateke:
- Ezartzeko instrukzio multzo bat behar duten metodoak.
- Arazo teknikoak konpontzen dituzten datu-egitura zehatzak.
- Bezero-zerbitzari egiturak dituzten konputazio-sistemak.
- Komunikazioetarako zifratze-teknikak.
- Informazioa transmititzeko eta jasotzeko gaitasuna duten gailuak.
- Entitate fisikoak simulatzeko erabiltzen diren errepresentazio fisikoko modeloak.
Zure produktuak edo asmakizunak patentatu behar dituzu? Guk aholkularitza ematen dizugu.
ISERN-en zure zalantzak argitzen ditugu patente bidez erregistratu daitezkeen asmakizun eta produktuei buruz. Gainera, aholkuak ematen dizkizugu eta izapide prozesua eta patenteak eskuratzetik eratorritako eskubideak defendatzeko ekintza legalak kudeatzen ditugu.
100 urteko esperientzia dugu markak, patenteak, jabetza industriala eta intelektuala erregistratu eta babesten. Gure taldea osatzen duten 150 profesional baino gehiago espezialistak dira, eta zure eskakizunak Espainian eta atzerrian betetzeko gai dira.